LIÊN HIỆP BỀ TRÊN THƯỢNG CẤP VIỆT NAM
Đại Hội VIII - 2025
Sống Ơn gọi Thừa sai trong Thời đại mới
Lm. Giuse Trần Hòa Hưng, SBD.
Để nâng cao phẩm chất đời sống thánh hiến cũng như hiệu năng thi hành sứ mạng tông đồ của một Hội dòng, trước hết, chúng ta phải lưu tâm đến những yếu tố nền tảng có liên hệ mật thiết đến sức sống đặc sủng đang tuôn chảy trong Hội dòng đó. Thật vậy, đời sống thánh hiến tông đồ luôn được gắn chặt với đặc sủng của Hội Dòng, và được thể hiện trong mọi môi trường, mọi hoàn cảnh sống.
Với tầm nhìn hướng đến sứ vụ thừa sai trong thời đại hiện nay, chúng ta tạm kể ra đây một vài yếu tố quan trọng để suy tư, phân định và tìm cách thích ứng, canh tân. Hy vọng nhờ đó, việc sống đặc sủng và phẩm chất đời sống thánh hiến của Hội dòng sẽ ngày càng lớn mạnh và Hội dòng sẽ gặt hái thêm nhiều thành quả trong sứ mạng Loan báo Tin Mừng.
TRUNG THÀNH VỚI CĂN TÍNH
Cuộc sống thánh hiến tập trung vào vị trí tối thượng của Thiên Chúa, triệt để đi theo Chúa Kitô và sẵn sàng mở lòng cho Chúa Thánh Thần. Đây chính là vấn đề đặt Thiên Chúa và Vương quốc của Ngài vào vị trí tiên quyết trong đời sống các tu sĩ thừa sai. Cần suy nghĩ sâu xa hơn nữa để thấy rằng vượt qua tất cả các hoạt động tông đồ, thực thi bác ái, các chương trình đào tạo, thì thực tại trung tâm và lý do hiện hữu của đời sống thánh hiến chính là tập trung tất cả vào Thiên Chúa.
Từ đó, đời sống và việc phục vụ của họ trở thành ngôn sứ vụ. Họ được Chúa sai đi để công bố Lời Chúa nhân danh Chúa; và lời chứng của họ nằm trong khả năng truyền đạt một sứ điệp chạm đến cõi lòng; họ loan báo Tin vui, những giá trị tuyệt đối về Thiên Chúa. Họ có sứ mạng nhắc nhở cho mọi người biết rằng Thiên Chúa là Đấng nắm giữ tất cả, bất kể hoàn cảnh nào, thời gian nào; và đời sống con người chỉ được hoàn thành trọn vẹn qua lời giảng dạy và mẫu sống của Chúa Giêsu.
Hành động ngôn sứ của họ được thể hiện rõ ràng và thu hút người khác chú ý. Thật vậy, “việc tuyên khấn các lời khuyên Phúc âm, những đặc điểm đặc trưng của Chúa Giêsu thanh khiết, nghèo khó và vâng phục, được thực hiện liên tục "có thể nhìn thấy" giữa lòng thế giới (VC 1). Những người sống đời thánh hiến còn làm chứng bằng cách thực hiện sứ mạng tông đồ được trao phó cho họ; đó là lời chứng về tình yêu Thiên Chúa, vốn đang hoạt động trong họ và sẵn sàng tuôn chảy đến mọi người.
Tất cả những việc ấy được đúc kết, chuyển thành một lối sống đặc thù trong mọi hành động loan báo Tin Mừng, với ý thức mạnh mẽ thuộc về Hội Dòng theo một đặc sủng phục vụ luôn được canh tân theo thời đại.
LINH ĐẠO HIỆP HÀNH
Thượng Hội đồng Giám mục về Hiệp Hành đã công bố giai đoạn 2025-2028 là thời gian để toàn Giáo hội thực hiện chương trình sống Hiệp hành. Theo đó, Hội đồng Giám mục Việt Nam cũng đưa ra kế hoạch mục vụ ba năm quy về sứ mạng Loan báo Tin Mừng theo tinh thần Hiệp Hành như sau:
- Năm 2025-2026: Mỗi Kitô hữu là một môn đệ thừa sai: “Anh em là ánh sáng thế gian" (Mt 5,14).
- Năm 2026-2027: Mỗi cộng đoàn Kitô hữu là một cộng đoàn thừa sai: “Chúa cho cộng đoàn mỗi ngày có thêm những người được cứu độ" (Cv 2,47).
- Năm 2027-2028: Hội Thánh Chúa Kitô tại Việt Nam lên đường theo lệnh truyền: “Anh em hãy đi và làm cho muôn dân thành môn đệ" (Mt 28,19).
Tinh thần hiệp hành đòi hỏi Hội dòng phải làm cho cuộc sống mình thực sự được bén rễ trong Thánh Thần, để khởi động một tiến trình đổi mới toàn diện ngay từ tâm thức bên trong và lan tỏa ra các hoạt động bên ngoài. Hiệp hành phải trở thành đường lối đào tạo và linh đạo của mỗi Hội dòng.
Vì vậy, cần phải kiên nhẫn thực hiện từng bước đi của Linh đạo hiệp hành: lắng nghe, đối thoại, cầu nguyện vàcùng nhau phân định. Đó là những yếu tố cơ bản để tiến đến hiệp thông. Mục tiêu tham gia cũng như thi hành sứ vụ sẽ được thực hiện từ nền tảng hiệp thông đó.
Sống hiệp hành mời gọi chúng ta xây dựng một mối tương giao mới cùng với những động lực mới. Hiệp hành thúc đẩy chúng ta khởi sự canh tân từ những giao tiếp nội bộ trong chính Hội dòng để mọi người biết tôn trọng lẫn nhau, đón nhận những chia sẻ, những khác biệt trong tinh thần hòa hợp, ý thức đồng trách nhiệm và biết sống cho người khác. Tất cả sẽ khai mở cho chúng ta một đường lối để dựng xây “Trời mới Đất mới” có khả năng quy tụ mọi người và mọi sự. Giáo hội đã xác quyết Linh đạo hiệp hành là lối sống của Giáo hội, và cũng là phương cách để Giáo hội đi đến với con người trong thế giới ngày nay, nhất là những ai đang mong chờ tình yêu và lòng thương xót của Thiên Chúa. Qua đó, Tin Mừng đích thực về Nước Thiên Chúa được loan báo.
Để định hướng mục vụ năm nay có hiệu quả, chúng tôi mời gọi các linh mục và tu sĩ hãy đồng hành với anh chị em giáo dân qua việc giải thích, hướng dẫn và cùng nhau thực thi sứ vụ loan báo Tin Mừng. “Đối thoại trong Thánh Thần” là phương pháp được Thượng hội đồng Giám mục áp dụng thường xuyên trong các kỳ họp và mang lại những thành quả tích cực. Các linh mục và tu sĩ nên học hỏi và áp dụng phương pháp này trong việc đồng hành với giáo dân, cùng nhau lắng nghe Lời Chúa, củng cố sự hiệp thông, và thúc đẩy mọi người tham gia vào sứ mạng loan báo Tin Mừng của Hội Thánh. (Thư Chung 2025 của HĐGMVN)
THỪA SAI MỚI TRONG THỜI ĐẠI MỚI
Mỗi giáo xứ, mỗi cộng đoàn Kitô hữu, mỗi cộng đoàn tu sĩ trong Giáo hội phải trở nên một cộng đoàn thừa sai, một cứ điểm loan báo Tin Mừng.
Chúng ta hiện đang sống trong nền văn hóa kỹ thuật tân tiến, vốn ngày càng phát minh thêm những tiến bộ về khoa học, kỹ thuật, đặc biệt trong lãnh vực công nghệ thông tin. Thời đại ngày nay đòi buộc chúng ta phải cẩn trọng lắng nghe nhiều hơn, mở rộng mối quan hệ, đón nhận những điều mới lạ, những khác biệt trải rộng đến mọi chân trời. Vì vậy, người tu sĩ cần thấu hiểu sâu xa, - không chỉ về những kiến thức và cách sử dụng đúng đắn những phương tiện mới mẻ của kỹ thuật truyền thông, mà còn cả những cách áp dụng thực hành mang tính nhân học, văn hóa, đạo đức, tôn giáo, ngõ hầu phúc âm hóa chính mình, cộng đoàn mình và những người khác. Tiến trình này thật quan trọng để hội nhất cả một nền văn hóa kỹ thuật số, những thế giới ảo vào trong mối tương giao đích thực với Thiên Chúa và con người. Điều này muốn nói rằng những phát minh, ứng dụng thành tựu của khoa học cũng cần được đưa vào trong đời tu, để chúng có thể trở thành khí cụ loan báo Tin Mừng.
Hãy sử dụng các phương tiện truyền thông với tư cách môn đệ thừa sai… Hãy có mặt trong môi trường kỹ thuật số này với ý thức chúng ta là các môn đệ được Chúa trao cho sứ mạng “đem yêu thương vào nơi oán thù, đem thứ tha vào nơi lăng nhục, đem an hòa vào nơi tranh chấp, đem chân lý vào chốn lỗi lầm" (Thư Chung 2025).
Thế giới phẳng, toàn cầu hóa đã tạo ra làn sóng “di cư” ngày càng tăng tốc cả bên ngoài lẫn bên trong mọi sự. Nó tạo ra một lối sống mới nơi mọi ngõ ngách, tạo ra các mối tương quan liên vị mới, các nhóm cá thể và tập thể với những căn tính mới. Sư biến đổi này đòi hỏi Giáo hội và các Dòng tu phải mạnh dạn tiến ra những vùng biên cương mới. Thế giới ngày nay vẫn còn đó tiếng kêu cứu của những người bần hàn khốn khổ, và đã bước sang thiên niên kỷ thứ ba. Các vị thừa sai ngày nay, ngoài truyền thống cứu giúp người nghèo, đều phải đối mặt với một xã hội luôn thay đổi trên đà văn minh. Họ phải đứng trước những con người chạy theo khoa học, sử dụng các sự vật “thông minh”, trí tuệ nhân tạo, gắn chặt với mạng lưới toàn cầu, khao khát những tiêu chuẩn vật chất và muốn sống tiện nghi cao nhất. Họ phải đón nhận những khác biệt mà không bị phân mảnh nơi chính con người mình. Cho dù có phức tạp, nhưng cuộc loan báo Tin Mừng cho những gì xa lạ luôn mời gọi những người sống đời thánh hiến biết tự đào tạo chính mình, sẵn sàng đổi mới bản thân, mở ra những hoạt động sáng tạo dưới làn gió mới của Chúa Thánh Thần.
- Phương cách thực hiện mới
Quả thật, một sứ mạng truyền giáo mới trong thế giới ngày nay đang chờ đón một thế hệ các nhà thừa sai mới. Sứ vụ loan báo Tin Mừng nay đang trở thành thách đố lớn cho các Hội dòng cũng như cho mỗi người tu sĩ chúng ta, những người ngoài lòng nhiệt huyết và đam mê, phải luôn sẵn sàng vận dụng trí tuệ có được với hết cả tấm lòng, để tận dụng mọi công cụ hầu thực thi Lệnh truyền vẫn còn vang vọng của Chúa Giêsu: “Anh em hãy đi khắp tứ phương thiên hạ loan báo Tin Mừng cho mọi loài thụ tạo…” (Mc 16,15).
Xin đưa ra một vài gợi ý để suy tư và thực hiện:
- Anh chị em tu sĩ chúng ta có cần thay đổi tư duy, não trạng khi nói về truyền giáo hay Loan báo Tin Mừng? Liệu các hoạt động tông đồ, bác ái từ thiện trong Hội dòng đã là loan báo Tin Mừng?
- Phải nói về Thiên Chúa như thế nào trong thời đại ngày nay và theo hoàn cảnh của mỗi cộng đoàn? Hội dòng chúng ta đã làm gì để thăng tiến cách tiếp cận của chúng ta với anh chị em lương dân, đối tượng chúng ta phục vụ và loan báo Tin Mừng cho họ?
- Hội dòng chúng ta có thực sự “đi ra” để loan báo Tin Mừng? Thẩm định lại các nỗ lực truyền giáo theo mô hình truyền thống của Hội dòng, chúng ta cần phát huy hoặc nên đổi mới, canh tân những gì?
- Làm thế nào để các Hội dòng hợp tác với nhau, và hợp tác với Giáo hội địa phương trong sứ vụ loan báo Tin Mừng?
- Giáo hội đang rất cần những vị thừa sai đến với muôn dân (Ad Gentes). Các Hội dòng chúng ta cần làm gì trước sứ vụ cao cả này?
Giữa các cộng đoàn Hội Thánh địa phương, trong nước cũng như ở nước ngoài, cần có sự chia sẻ ơn gọi thừa sai. Đó là một cách thể hiện cụ thể tinh thần Hội Thánh hiệp hành thừa sai. Ước mong các linh mục, chủng sinh, tu sĩ sẵn sàng dấn thân cho công cuộc loan báo Tin Mừng như nhiều dòng tu đã thực hiện.